Xuân Tha Hương

Tính từ mùa xuân năm 1975 đến nay, chúng ta, những người Việt hải ngoại đã trải qua 38 mùa xuân tha hương! Dĩ nhiên, các cộng đồng người Việt khắp nơi trên thế giới nhất là ở Mỹ, Úc, Pháp, Đức, Canada... mỗi lần Xuân về Tết đến, cũng thường tổ chức hội chợ Tết, cũng có múa lân, đốt pháo trong giờ phút thiêng liêng đón giao thừa, mừng năm mới... tại các chùa, nhà thờ, cũng có nêu cao, pháo nổ, bánh chưng; cũng rực rỡ những cành  hoa mai, hoa đào (cả hoa thật lẫn hoa giả)... ở các tụ điểm tổ chức hội xuân... Nhưng cái không khí Tết Nguyên Đán VN chúng ta bị phôi pha, bị tan loảng đi trong những sinh hoạt thường ngày của xã hội tây phương,do đó, lòng chúng ta hình như vẫn thấy thiếu thốn 1 cái gì rất khó nói nên lời! Phải chăng, trong ngõ ngách sâu thẳm của tâm hồn, chúng ta đã âm thầm tiếc nhớ đến những mùa xuân, những cái Tết tưng bừng rực rỡ ngày nào ở chốn quê nhà xa xăm...

  

Chúng tôi kính mời quý vị thưởng thức những vần thơ tha thiết của Nguyễn Bính để thấy thấm thía nỗi buồn những mùa xuân trên đất nước xứ người, mặc dầu Nguyễn Bính chỉ ăn Tết xa nhà giữa 2 miền Nam - Bắc trên cùng một đất nước Việt Nam. Nhưng những cảm nhận của ông khi phải “ăn một cái tết ngoài thiên hạ” sao bỗng dưng tương hợp với tâm sự não nề của chúng ta, mỗi khi xuân về Tết đến:

                      Bốn bể vẫn chưa yên sóng gió,

                      Xuân này em chị vẫn tha hương.
                      Vẫn ăn cái Tết ngoài thiên hạ,
                      Son sắt say hoài rượu bốn phương...


                      Em đi non nước xa xôi quá,
                      Mỗi độ xuân về bao nhớ thương!
                      Mỗi độ xuân về em lại thấy
                      Buồn như tên lính ở biên cương!

                      ......

    

                      Từ em lưu lạc ngoài muôn đặm,
                      Một đoạn đường đi, một đọan trường.
                      Đất khách tình dâng hòa mắt lệ,
                      Ôi nhà! Ôi chị! Ôi quê hương...
                                                   (Xuân vẫn tha hương - Nguyễn Bính)

Hoặc:

                      Tết này chưa chắc em về được

                      Em gửi về đây một tấm lòng!
                      Chao ơi, tết đến em không được
                      Trông thấy quê hương thật não nùng! 
                                                 (Xuân tha hương - Nguyễn Bính)

Nhà thơ đã hơn một lần, đắm chìm trong men cay đắng của những chén rượu xa nhà Và, để có thể quên đi cái tâm sự não nề từ những cái Tết tha hương:

                      Tết này chưa chắc em về được 
                      Em gửi về đây một tấm lòng... 
                      Chắc chị đời nào quên nhắc nhở: 
                      Xa nhà rượu uống có say không?   

                                                  (Xuân Tha hương)

                      

Cùng  tâm sự ấy, trong những ngày đầu xuân trên đồng đất xứ người, nhà thơ Trần Trung Đạo đã âm thầm nhỏ lệ, ngâm ngùi & bồi hồi tưởng tiếc đến những kỷ niệm êm đềm, những cái Tết, những mùa Xuân, đã quá xa xôi trong dĩ vãng:

                      Ai có về bên kia đất nước
                      Thở dùm tôi hơi ấm quê hương.
                      Tôi, con én lạc mùa xuân trước
                      Vẫn khóc âm thầm nơi viễn phương

                      Vẫn đếm xuân về trên đất khách
                      Nghe buồn nhỏ giọt xuống vai tôi.
                      Đèn ai thắp sáng bên kia phố
                      Nhớ quá, chao ôi, tiếng mẹ cười...

                      Bếp lửa than hồng sao chẳng ấm
                      Tôi thèm một chiếc bánh chưng xanh.
                      Thèm nghe ai nói lời tha thiết
                      Một lời chúc tụng bước sang xuân...

                                               (Xuân đất khách)

Và nhà thơ đã tái tê, đã ngậm ngùi tâm sự: khác với Nguyễn Bính, nhà thơ không màng tìm quên bên chén rượu nồng, mà chỉ âm thầm, một mình uống cạn đến giọt sau cùng, của chén quan hà với nhiều nỗi đắng cay:

                      Lòng tôi cũng bạc theo màu áo

                      Chiếc pháo giao thừa đã tả tơi.
                      Chén rượu mừng xuân tôi chẳng uống
                      Chỉ uống đêm nay những ngậm ngùi...

                                               (Xuân Đất khách)

Chúng ta hãy cùng chia sẻ với nữ sĩ Minh Đức Hoài Trinh những nỗi đoạn trưòng, những ngậm ngùi cay đắng, những bồi hồi tiếc nhớ & những lời tâm sự tha thiết như là một nỗi buồn chung của chúng ta, những phận người lưu lạc tha phương, một lần nữa, phải ăn thêm một cái Tết xa quê hương, buồn tênh trên đất nước xứ người:

                      Thế mà con mẹ vẫn tha hương,
                      Xa mẹ, xa nhà, xa mến thương.
                      Trừ tịch đêm nào hồng tiếng pháo
                      Nơi nầy chỉ thấy tuyết hòa sương!

                      Bánh chưng mẹ nấu có nhiều không?
                      Nồi bánh chưng nầy ai thức trông?
                      Mẹ có gói thêm đòn bánh nhỏ?
                      Để cho con út mẹ vòi công...

                      Xuân này con mẹ vẫn tha hương
                      Mẹ một phương trời, con một phương,
                      Tóc trắng mẹ già thêm chút nữa
                      Và con, nhòa nhạt tiếng yêu đương!...

                                             (Xuân vẫn tha hương)

Chúng ta hãy cùng ngậm ngùi, cùng tiếc nhớ buồn thương với nhà thơ Hà Huyền Chi trong khung cảnh bẽ bàng của những mùa xuân xa xứ quạnh hiu:

                      Đón xuân trên đất nước người

                      Cạn bao nhiêu rượu không vơi cơn sầu!

                                             (Xuân trên xứ người)

Và:

                      Ta chào nhau năm mới,

                      Lời chúc trượt trên môi.
                      Bắt tay cười hể hả,
                      Quay lưng dấu ngậm ngùi

                                            (Xuân lữ thứ)

Để kết thúc bài tiểu luận Xuân tha hương, chúng ta hãy cùng bồi hồi, bâng khuâng và để lòng dạt dào cảm xúc cùng với Đỗ Quý Toàn, khi nhà thơ tình cờ chợt thấy một cánh hoa Báo Xuân, nở lẻ loi bên đường trên vùng đất tạm dung:

                      Buổi sáng đứng chờ chuyến xe lửa,

                      Bỗng đưa mắt nhìn xuống bên đường
                      Một nụ hoa vàng chói rực rỡ
                      Nhìn kỹ đúng là hoa Báo Xuân.

                      Hoa Báo Xuân đầy ở làng mình,
                      Nơi đây chỉ có một bông lẻ,
                      Khép nép trong bụi cỏ rối ren,
                      Bao người qua lại chẳng ai ngó!...

                                           (Gặp hoa Báo Xuân trong thành phố)

Cánh hoa Báo Xuân nở lặng lẽ, cô độc bên đường, lẫn trong nội cỏ ngàn cây, chẳng ai buồn nhìn tới, phải chăng chính là những mùa xuân hiu quạnh, nhạt nhòe & lặng lẽ về trên xứ người, xui khiến lòng khách tha hương ngẩn ngơ, nhớ tiếc đến những mùa xuân xưa, giờ đây chỉ còn là sương khói dư âm kỷ niệm, trong ký ức ngậm ngùi?

                      Xứ người tuyết đổ lạnh lùng

                      Đón xuân hiu quạnh nát lòng hoài hương...

                                           (Xuân hiu quạnh - Hà Huyền Chi)

 Nguyễn Thủy Nam, South Australia,
viết xong xuân 2010  -  Biên tập lại Xuân 2013...